Tag Archief van: koormuziek

De haas en de schildpad: Concert 11 februari 2024

Een muzikale reis langs fabels en andere dierenverhalen

Haas houdt een hardloopwedstijd met Schildpad en tegen de verwachting in wint Schildpad. Mensen kijken angstig naar een onheilspellend grommende berg, tot er … een klein muisje uitklimt. Vos probeert druiven te plukken en hoe het afloopt?

Beeldende verhalen zijn het, fabels, met in de kern een wijze levensles. Ze worden tot op vandaag verteld, bijvoorbeeld als je de kinderen naar bed brengt. Ze inspireren al eeuwenlang componisten als William Byrd (1543-1623), Orlando Gibbons (1583-1625), Benjamin Britten (1913-1976) en Bob Chilcott (1955-nu). Chilcott heeft bijvoorbeeld vijf teksten van de Griekse verhalenverteller en slaaf Aesop gebruikt voor zijn beroemde compositie Aesop’s fables voor kamerkoor en piano.
Kamerkoor Sforzato brengt jullie deze dierenverhalen op muziek samen met pianist Wouter van Belle. De beelden uit de fabels en andere dierenverhalen worden vertaald in spannende, kleurrijke muziek met een soms woeste en dan weer kabbelende pianobegeleiding. Tijdens het concert ontdek je hoe elke componist zijn eigen toon, toets en dynamiek kiest waardoor dezelfde fabel of hetzelfde dier volstrekt andere muziek oplevert. Door de verrassende vergelijkingen van mensen en dieren valt er veel te lachen en te denken(!).
We nodigen jullie van jong tot oud graag uit voor een mooie middag met deze kleurrijke en speelse muziek. Wie weet laat je je verleiden om zelf mee te zingen, want dan kan dit keer ook. In elk geval zul je merken dat klassieke muziek veel leuker is dan je wellicht dacht.

Kamerkoor Sforzato bestaat ruim dertig jaar en bracht vele bijzondere concerten en projecten. Onder leiding van dirigente Hester Steensma- Westra maakt het koor een dynamische ontwikkeling door. Wouter van Belle is uitvoerend pianist/organist, docent en componist en een veelgevraagd begeleider.

Tijd: 11 februari 2024, 15.00 uur, met na afloop een drankje
Plaats: Dominicuskerk, Händelstraat 92, Utrecht
Entree: € 15,- inclusief drankje, 13-18 jaar € 7,50, tot twaalf jaar gratis

 

Kaarten te bestellen via DEZE LINK en verkrijgbaar bij aanvang concert.

Italiaanse Kerst in Kathedraal Utrecht

Op zondag 10 december 2023 geeft het Kathedrale Koor Utrecht zijn traditionele Kerstconcert. Jong en oud zingen samen, in afwisselende bezettingen, klassieke en nieuwere kerstmuziek. Het zwaartepunt ligt dit jaar op Italiaanse muziek, waaronder dubbelkorig repertoire. Ook klinken er enkele bekende kerstliederen.

De jongste kinderen van de Kathedrale Koorschool zingen enkele eigen kerstliederen onder leiding van Margareth Iping; de oudere kinderen werken samen met het grote koor. Orgels en klavecimbel worden bespeeld door de vaste organist van de kathedraal, Wouter van Belle. Het geheel staat onder leiding van dirigent Hester Steensma-Westra.

Aanvang: 15.30 uur. Toegang gratis.

 

 

Kathedrale koormuziek in Utrecht en Den Bosch

Op 28 en 29 oktober 2023 zingt het Kathedrale Koor Utrecht in twee concerten muziek van Maurice Pirenne, Hendrik Andriessen, Herman Strategier en Wouter van Belle. Deze componisten waren, en zijn verbonden aan de kathedralen van Utrecht en ‘s-Hertogenbosch.

De ruggengraat van het programma wordt gevormd door het werk van Maurice Pirenne (1928-2008). Zijn werk wordt actief gepromoot door de Stichting Maurice Pirenne, die voor deze concerten initiatiefnemer, partner en mede-organisator is.

Van Pirenne zelf klinkt onder meer de mis In Conspectu Domini voor herenkoor en orgel.

De concerten beginnen om 15.00 uur (zaterdag 28 oktober, Utrecht) en 15.30 uur (zondag 29 oktober, ‘s-Hertogenbosch).

 

 

Hieronder een klein filmpje dat Hester maakte, toen ze met Jaap Jan op verkenning was in de St. Janskathedraal. Wat een orgel, en wat een ruimte!

 

tenTOONstelling in Amsterdam

,

Kunnen schilderijen en composities hand-in-hand gaan? Kun je een dialoog aangaan tussen schilderen en zingen?

Kunstenaars en cursisten van MK24 Kunsteducatie Amsterdam laten zich inspireren door muziek van Hollands Vocaal Ensemble onder leiding van dirigent Hester Steensma-Westra. Op 24 en 25 juni is het resultaat te horen en te zien in de Oosterkerk in Amsterdam.

Muziek en schilderkunst zijn gegroepeerd in drie thema’s: Nachtklanken, ‘zonder titel’ en Liefde in Bloei. In de schilderateliers en tijdens de koorrepetities zijn zo, in samenwerking, maar liefst 50 nieuwe werken ontstaan!

Het volledige programma en informatie over tickets is te vinden op de website van Hollands Vocaal Ensemble.

 

 

10 juni: Eesti laul, Muziek op de wind van de Oostzee

,

‘Met haar ijle tonen en samenklanken voert de Estse muziek je mee naar noordelijke sferen.’

In samenwerking met de Estse volksdansgroep Tuuletütred presenteert kamerkoor Sforzato een festival van Estse muziek en cultuur. Lange tijd was Estland het toneel van strijd. In de rijke muzikale cultuur ontmoet je de ziel van de Esten. Het programma wordt omlijst door dans, gedichten en beelden uit Estland. Het koor zingt een breed scala aan muziek, van verfijnde composities van beroemde componisten tot aan eenvoudige sfeervolle wiegeliederen, gezongen in het Ests, Latijn en Duits.

Het festival vindt plaats op zaterdag 10 juni in Stadsklooster Utrecht, van 15.30 tot 17.00 uur. Dirigent Hester Steensma-Westra heeft de muzikale leiding over het evenement.

De composities

In Benedicamus domino en Laudate dominum van componist Urmas Sisask (1960-2022) draait alles om dynamiek en timing. De muziek is gebaseerd op een pentatonische tonenreeks uit Japan. Ze kent pittige overgangen tussen luidere en zachter klinkende passages. Timing is hier cruciaal; het koor moet de lege ruimtes opvullen met een interne puls. Niet Ests, maar wel noordelijk, is de spreekmuziek in de compositie Ludus Verbalis (Woordspel) van de Finse componist Einojuhani Rautavaara ((1928-2016). Het heeft een pittige dynamiek; koorlid Liesbeth schreef er een leuke blog over!

Veljo Tormis (1930-2017) heeft zich in zijn composities door volksliederen laten inspireren, die met hun ijle tonen het oneindige Estse landschap weerspiegelen. Van hem zingt Sforzato twee liederencycli. De eerst bestaat uit vier wiegeliederen, waarin het soms net is alsof een moeder haar kind in slaap wiegt. De tweede cyclus bestaat uit stoere werkliederen, waarin de mest over het land wordt verspreid en waarin te horen is hoe de was gedaan wordt.

De populaire compositie Muusika, van de jonge componist Pärt Uusberg is een ode aan de muziek. In het lied gaat het over de allereerste harmonie. ‘Ergens moet zij te vinden zijn, het oorspronkelijke lied. Zit het in de ziel van de mens?’ De lange harmonieuze lijnen die tijdens het ‘või silmavees’ gezongen worden door de alten, tenoren en bassen, doen sterk denken aan het basmotief van de beroemde Canon in D van Johann Pachelbel.

Het concert eindigt met het lied ‘Mu Isamaa on minu harm’, dat lange tijd door de Sovjets verboden was. In 1988 klonk het als protest tegen de Sovjet-autoriteiten, die het zelfs met hun militaire band probeerden te overstemmen. 150.000 zingende Esten lieten zich niet van de wijs brengen, en zo werd de ‘zingende revolutie’ was een feit. Het is een heldenverhaal geworden, met een boodschap die anno 2023 nog net zo krachtig en inspirerend is als destijds. Als je samen zingt, ben je verbonden. En als je verbonden bent, dan kun je de hele wereld aan!

Tekst: Kamerkoor Sforzato

 

 

Hester werkt met Kamerkoor Sforzato tijdens repetitieweekeinde in Theaterhuis De Berenkuil, Utrecht.

Diminuties in Koormuziek

Het toevoegen van eigen versieringen en zelfbedachte ‘loopjes’ was een belangrijk gebruik in oude muziek. Deze toevoegingen worden ‘diminuties’ genoemd. De naam is goed te verklaren vanuit het Italiaans: diminuire betekent ‘verminderen’. Diminuties verminderen de notenwaarde van de oorspronkelijke noot en hebben zelf kleinere notenwaarden dan de noot die ze vervangen.

Het lijkt ingewikkeld, maar het principes is simpel. Kijk maar eens naar het voorbeeld dat Riccardo Rognoni gaf in het tweede deel van Il Vero Modo di Diminvere (Venetië 1592). In Rognoni’s voorbeeld staat een muzikale formule die ‘cadens’ genoemd werd. De belangrijkste noot in de cadens, aangegeven met de rode pijl, wordt vervolgens versierd met de diminuties die zijn aangegeven met rode vierkantjes.

Rognoni – Cadentie Maggior in Il Vero Modo di Diminvire, deel II 1592

 

Dit is een eenvoudig voorbeeld om het principe duidelijk te maken, maar in de zestiende en zeventiende eeuw zijn er boeken vol geschreven over de kunst van het diminueren. Rognoni zelf geeft al veel voorbeelden die ook steeds complexer worden.

Het invoegen diminuties gebeurde  zowel in solomuziek als in muziek voor ensemble, zowel in vocale als in instrumentale muziek. Bovendien waren ze meestal geïmproviseerd.

Diminuties in koormuziek?

Misschien is het vanwege die rol van improvisatie dat musici van nu het vaak lastig vinden om diminuties te maken. Zeker in uitvoeringen van vocale muziek hoor je koren en ensembles vooral ‘zingen wat er staat’. Daarmee blijft een heel stuk creatieve potentie onbenut.

Als koordirigent wil Hester de creatieve mogelijkheden van zangers en ensembles benutten en verder helpen te ontwikkelen. In het programma Omaggio ai madrigali, dat zij ontwikkelde voor en in samenwerking met Hollands Vocaal Ensemble in Amsterdam, liet zij de zangers daarom eigen diminuties maken op het madrigaal Ancor che col partire van Cipriano de Rore (1515/’16-1565). Ditzelfde muziekstuk werd al in de zestiende eeuw veel als voorbeeld gebruikt om te laten zien hoe je precies diminuties kon maken.

Hoe is dat nu, samen diminuties maken?

Door aan te sluiten bij die oude praktijk, worden zangers uitgedaagd om op dezelfde creatieve manier om te gaan met oude muziek als de zangers en componisten van destijds. Zoiets is spannend in het begin, maar met een beetje oefenen kan iedereen zijn eigen variant maken.

Het diminueren kan bovendien helpen bij het repetitieproces. Deze manier van omgaan met de muziek dwingt je namelijk na te denken over de muzikale richting van samenklinkende melodieën. Zo kun je beter in contact komen met de structuur van een compositie.

Bovendien ben je er als koorzanger extra op gebrand om in je klank, ritme en intonatie ondersteunend en dienend te zingen. Het is namelijk best een kwetsbare setting, als één van je collega-zangers zijn versie van een gediminueerd madrigaal presenteert!

Tijdens de concerten in Vleuten en Amsterdam in januari 2023, presenteerde twee van de koorleden hun versie van het gediminueerde madrigaal. In de toekomst hoopt Hester de werkmethode vaker te gebruiken.

Hollands Vocaal Ensemble na het concert in Engelse Kerk Amsterdam, 22 januari 2023

Wie mee wil zingen in Hollands Vocaal Ensemble kan een kijkje nemen op de website. Wie geïnteresseerd is in een les of cursus van Hester, kan via deze link een mailtje sturen.

Titelpagina van Riccardo Rognoni’s Il Vero Modo di Diminvire (deel 2), 1592