Zaterdag 18 november 2023, 20.00 uur
De Utrechtse Pieterskerk is het oudste kerkgebouw van de stad. Met gek genoeg een hartstikke nieuw uitziend orgel. In een tijd waarin orgelmakers zich oriënteerden op oude orgelbouw, wilden de ontwerpers van dit orgel een eigen geluid laten horen.
Tijdens een excursie van de Historische Vereniging Oud Utrecht zal orgeladviseur Jaap Jan Steensma vertellen over de vroegere orgels van de Pieterskerk en over de achtergronden en bijzonderheden van het huidige instrument. Organist Dick Duijst zal het orgel demonstreren aan de hand van muziekvoorbeelden en improvisaties. De presentatie duurt een uurtje. Na afloop is er een drankje en gelegenheid het orgel van dichtbij te zien.
Vanwege de catering is het fijn als mensen zich via DEZE LINK vooraf willen opgeven.
Het Pels-orgel (1968) in de Pieterskerk.
Een tipje van de sluier…
Het orgel werd ontworpen door ingenieur P. Kluyver (1909-1992), toenmalig hoofd van de Provinciale Planologische Dienst in Utrecht en gebouwd door Bernard Pels & Zn. uit Alkmaar. Uit onderzoek van Jaap Jan Steensma in Het Utrechts Archief en in het orgelarchief van de Universiteitsbibliotheek Utrecht is gebleken dat ook de bekende en omstreden orgeldeskundige mr. Arie Bouman bij het ontwerp betrokken is geweest.
In 1965 werd eerst een schets gedeeld, die later dat jaar werd omgewerkt tot een voorlopig ontwerp. De verschillen zijn groot. Het orgel is, na verdere aanpassingen, uitgevoerd in lijn met het ontwerp rechts.
Aanleiding
De directe aanleiding voor de excursie is het feit dat het orgel vorig jaar is gerestaureerd door Elbertse Orgelmakers. Bij die gelegenheid zijn op het Bovenwerk de registers Sifflet 1’ en Nasard 1 1/3’ opgeschoven tot resp. Octaaf 2’ en Nasard 2 2/3’. De Vioolregaal 8’ is vervangen door een Basson-Hobo 8’; het afkomende register wordt bij het orgel bewaard. Klankmatige wijzigingen aan het orgel, in 1988 aangebracht in de Prestant 8’ (Hoofdwerk) en de Mixtuur (zowel Hoofdwerk als Bovenwerk), zijn bij de laatste restauratie ongedaan gemaakt.
De restauratie werd mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van het Cultuurfonds, afdeling Utrecht.
In 1978 presenteerde Pels & Van Leeuwen een langspeelplaat om het 75-jarig bestaan van het bedrijf te vieren. De line-up, met organisten Feike Asma en Louis Toebosch, was heel bijzonder. Allebei golden ze als grootheden op orgelgebied, maar stilistisch waren ze totaal verschillend. Je zou denken dat Pels & Van Leeuwen hiermee de veelzijdigheid van het orgeltype wilde benadrukken.
