‘Met haar ijle tonen en samenklanken voert de Estse muziek je mee naar noordelijke sferen.’
In samenwerking met de Estse volksdansgroep Tuuletütred presenteert kamerkoor Sforzato een festival van Estse muziek en cultuur. Lange tijd was Estland het toneel van strijd. In de rijke muzikale cultuur ontmoet je de ziel van de Esten. Het programma wordt omlijst door dans, gedichten en beelden uit Estland. Het koor zingt een breed scala aan muziek, van verfijnde composities van beroemde componisten tot aan eenvoudige sfeervolle wiegeliederen, gezongen in het Ests, Latijn en Duits.
Het festival vindt plaats op zaterdag 10 juni in Stadsklooster Utrecht, van 15.30 tot 17.00 uur. Dirigent Hester Steensma-Westra heeft de muzikale leiding over het evenement.
De composities
In Benedicamus domino en Laudate dominum van componist Urmas Sisask (1960-2022) draait alles om dynamiek en timing. De muziek is gebaseerd op een pentatonische tonenreeks uit Japan. Ze kent pittige overgangen tussen luidere en zachter klinkende passages. Timing is hier cruciaal; het koor moet de lege ruimtes opvullen met een interne puls. Niet Ests, maar wel noordelijk, is de spreekmuziek in de compositie Ludus Verbalis (Woordspel) van de Finse componist Einojuhani Rautavaara ((1928-2016). Het heeft een pittige dynamiek; koorlid Liesbeth schreef er een leuke blog over!
Veljo Tormis (1930-2017) heeft zich in zijn composities door volksliederen laten inspireren, die met hun ijle tonen het oneindige Estse landschap weerspiegelen. Van hem zingt Sforzato twee liederencycli. De eerst bestaat uit vier wiegeliederen, waarin het soms net is alsof een moeder haar kind in slaap wiegt. De tweede cyclus bestaat uit stoere werkliederen, waarin de mest over het land wordt verspreid en waarin te horen is hoe de was gedaan wordt.
De populaire compositie Muusika, van de jonge componist Pärt Uusberg is een ode aan de muziek. In het lied gaat het over de allereerste harmonie. ‘Ergens moet zij te vinden zijn, het oorspronkelijke lied. Zit het in de ziel van de mens?’ De lange harmonieuze lijnen die tijdens het ‘või silmavees’ gezongen worden door de alten, tenoren en bassen, doen sterk denken aan het basmotief van de beroemde Canon in D van Johann Pachelbel.
Het concert eindigt met het lied ‘Mu Isamaa on minu harm’, dat lange tijd door de Sovjets verboden was. In 1988 klonk het als protest tegen de Sovjet-autoriteiten, die het zelfs met hun militaire band probeerden te overstemmen. 150.000 zingende Esten lieten zich niet van de wijs brengen, en zo werd de ‘zingende revolutie’ was een feit. Het is een heldenverhaal geworden, met een boodschap die anno 2023 nog net zo krachtig en inspirerend is als destijds. Als je samen zingt, ben je verbonden. En als je verbonden bent, dan kun je de hele wereld aan!
Tekst: Kamerkoor Sforzato
Hester werkt met Kamerkoor Sforzato tijdens repetitieweekeinde in Theaterhuis De Berenkuil, Utrecht.
